آموزش زیست شناسی سال سوم، فصل مکانیسم های دفاع

مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی

مکانیسم‌های دفاعی غیراختصاصی، مکانیسم‌هایی هستند که به طور طبیعی در بدن وجود دارند و در برابر طیف گسترده‌ای از عوامل بیماری‌زا موثر هستند. این مکانیسم‌ها عبارتند از:

• پوست و مخاط: پوست و مخاط اولین خط دفاع بدن در برابر عوامل بیماری‌زا هستند. پوست یک سد فیزیکی در برابر عوامل بیماری‌زا ایجاد می‌کند و مخاط، ترشحات مخاطی تولید می‌کند که عوامل بیماری‌زا را به دام می‌اندازند.
• سلول‌های فاگوسیت مانند نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها، سلول‌های دفاعی هستند که عوامل بیماری‌زا را از بدن پاک می‌کنند. این سلول‌ها، عوامل بیماری‌زا را به درون خود جذب می‌کنند و سپس آنها را با آنزیم‌های خود می‌کشند.
• سیستم کمپلمان، یک سیستم دفاعی پیچیده است که در آن چندین پروتئین با یکدیگر تعامل می‌کنند و به از بین بردن عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند.
• سلولیت، یک پاسخ التهابی است که در آن سلول‌ها و مولکول‌های دفاعی به محل عفونت تجمع می‌یابند و به از بین بردن عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند.

پوست و غشاهای مخاطی

پوست و غشاهای مخاطی اولین خط دفاع بدن در برابر عوامل بیماری زا هستند. این ساختارها فیزیکی و شیمیایی بدن را از عوامل بیماری زا محافظت می کنند.

پوست یک لایه محافظتی ضخیم است که از بدن در برابر عوامل بیماری زا، آسیب های فیزیکی و خشکی محافظت می کند. غشاهای مخاطی پوشش داخلی اندام های داخلی هستند و از آنها در برابر عوامل بیماری زا محافظت می کنند.

سیستم ایمنی ذاتی

سیستم ایمنی ذاتی، سیستم دفاعی اولیه بدن است که در برابر عوامل بیماری زا به طور غیر اختصاصی عمل می کند. این سیستم از عوامل زیر تشکیل شده است:

• مخاط
• سلول های ایمنی ذاتی

مخاط یک لایه محافظتی شیمیایی است که توسط غشاهای مخاطی تولید می شود. این لایه از بدن در برابر عوامل بیماری زا محافظت می کند.

سلول های ایمنی ذاتی، سلول هایی هستند که به طور غیر اختصاصی به عوامل بیماری زا حمله می کنند. این سلول ها عبارتند از:

• فاگوسیت ها
• لنفوسیت های بی

فاگوسیت ها، سلول هایی هستند که عوامل بیماری زا را بلعیده و از بین می برند. لنفوسیت های بی، سلول هایی هستند که آنتی بادی تولید می کنند. آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که به عوامل بیماری زا متصل می شوند و آنها را غیرفعال می کنند.

مکانیسم های دفاع اختصاصی

مکانیسم های دفاع اختصاصی، مکانیسم هایی هستند که به طور خاص در برابر عوامل بیماری زا خاص موثر هستند. این مکانیسم ها عبارتند از:

• سیستم ایمنی تطبیقی

سیستم ایمنی تطبیقی، سیستم دفاعی ثانویه بدن است که در برابر عوامل بیماری زا به طور اختصاصی عمل می کند. این سیستم از عوامل زیر تشکیل شده است:

• لنفوسیت های T
• لنفوسیت های B
• آنتی ژن
• آنتی بادی

لنفوسیت های T، سلول هایی هستند که به عوامل بیماری زا حمله می کنند. لنفوسیت های B، سلول هایی هستند که آنتی بادی تولید می کنند. آنتی ژن، مولکول هایی هستند که توسط عوامل بیماری زا حمل می شوند. آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که به آنتی ژن ها متصل می شوند و آنها را غیرفعال می کنند.

مکانیسم‌های دفاعی اختصاصی

مکانیسم‌های دفاعی اختصاصی، مکانیسم‌هایی هستند که به طور خاص برای مقابله با یک عامل بیماری‌زا خاص طراحی شده‌اند. این مکانیسم‌ها عبارتند از:

• ایمنی ذاتی، یک سیستم دفاعی است که در برابر عوامل بیماری‌زا، به ویژه باکتری‌ها، موثر است. این سیستم از آنتی‌بادی‌های اختصاصی استفاده نمی‌کند، بلکه از مکانیسم‌های مختلفی مانند سلولیت، سیستم کمپلمان و سلول‌های فاگوسیت استفاده می‌کند.
• ایمنی تطبیقی، یک سیستم دفاعی است که در برابر عوامل بیماری‌زا، به ویژه ویروس‌ها، موثر است. این سیستم از آنتی‌بادی‌های اختصاصی استفاده می‌کند که به عوامل بیماری‌زا متصل می‌شوند و آنها را برای از بین بردن توسط سلول‌های فاگوسیت آماده می‌کنند.

مکانیسم‌های دفاعی غیراختصاصی و اختصاصی در تعامل با یکدیگر

مکانیسم‌های دفاعی غیراختصاصی و اختصاصی در تعامل با یکدیگر، به محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. مکانیسم‌های دفاعی غیراختصاصی، اولین خط دفاع بدن هستند و عوامل بیماری‌زا را از بدن پاک می‌کنند. اگر عوامل بیماری‌زا از این خط دفاعی عبور کنند، مکانیسم‌های دفاعی اختصاصی فعال می‌شوند و به از بین بردن عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند.

نمونه‌هایی از مکانیسم‌های دفاعی

در اینجا چند نمونه از مکانیسم‌های دفاعی بدن آورده شده است:

• اگر پوست شما دچار خراش شود، بدن شما با تولید سلول‌های جدید پوست، زخم را ترمیم می‌کند. این یک مکانیسم دفاعی غیراختصاصی است که بدن را در برابر عفونت محافظت می‌کند.
• اگر پای شما بریدگی کوچکی داشته باشد، ممکن است احساس درد کنید. این درد، یک مکانیسم دفاعی غیراختصاصی است که به شما کمک می‌کند تا از پای خود مراقبت کنید و از عفونت جلوگیری کنید.
• اگر به سرماخوردگی مبتلا شوید، ممکن است تب داشته باشید. تب، یک مکانیسم دفاعی غیراختصاصی است که به بدن کمک می‌کند تا عوامل بیماری‌زا را از بین ببرد.
• **اگر به آنفولانزا مبتلا شوید، ممکن است آنتی‌بادی‌هایی در بدن شما تولید شوند که به ویروس آنفولانزا متصل می‌شوند و آن را برای از بین بردن توسط سلول‌های فاگوسیت

مقایسه مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی و اختصاصی

مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی و اختصاصی در چند ویژگی با یکدیگر متفاوت هستند:

نمونه های مکانیسم های دفاعی

در اینجا چند نمونه از مکانیسم های دفاعی بدن آورده شده است:

• ترشحات اسیدی معده
• ترشح موکوس در روده ها
• حرکات انقباضی روده ها
• تعریق
• سرفه
• عطسه
• تورم
• التهاب
• فاگوسیتوز
• تولید آنتی بادی

نتیجه گیری

ارگانیسم ها برای حفظ خود در برابر عوامل بیماری زا و آسیب ها، مکانیسم های دفاعی مختلفی را تکامل داده اند.

نکات مهم و کنکوری فصل مکانیسم های دفاعی

• مکانیسم های دفاعی بدن انسان به دو دسته کلی تقسیم می شوند: مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی و مکانیسم های دفاعی اختصاصی.

• مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی، مکانیسم هایی هستند که در برابر هر نوع عامل بیماری زا موثر هستند.

• مکانیسم های دفاعی اختصاصی، مکانیسم هایی هستند که در برابر عوامل بیماری زا خاص موثر هستند.
• پوست و غشاهای مخاطی، سلول های کشنده طبیعی (NK)، فاگوسیت ها و پاسخ التهابی از جمله مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی هستند.
• سیستم ایمنی هومورال و سیستم ایمنی سلولی از جمله مکانیسم های دفاعی اختصاصی هستند.
• یادگیری در سیستم ایمنی بدن انسان به دو صورت انجام می شود: یادگیری غیر اختصاصی و یادگیری اختصاصی.

نکات کنکوری مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی

• پوست و غشاهای مخاطی اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری زا هستند.

• سلول های کشنده طبیعی (NK) سلول هایی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.

• فاگوسیت ها سلول هایی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را بلعیده و از بین ببرند.

• پاسخ التهابی پاسخی است که بدن در برابر آسیب یا عفونت ایجاد می کند.

نکات کنکوری مکانیسم های دفاعی اختصاصی

• سیستم ایمنی هومورال شامل آنتی بادی ها و عوامل ایمنی هومورال دیگر است.

• آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.

• سیستم ایمنی سلولی شامل سلول های ایمنی مانند لنفوسیت های T است.

• لنفوسیت های T می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.

نکات کنکوری یادگیری سیستم ایمنی

• سیستم ایمنی بدن انسان می تواند از طریق یادگیری، عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرد.

• یادگیری غیر اختصاصی شامل یادگیری نحوه شناسایی عوامل بیماری زا رایج است.

• یادگیری اختصاصی شامل یادگیری نحوه شناسایی عوامل بیماری زا خاص است.

نکات مهم دیگر

• ویتامین C و آنتی اکسیدان ها می توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
• استرس و کم خوابی می توانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کنند.
• واکسیناسیون یکی از موثرترین راه های پیشگیری از بیماری های عفونی است.

• پوست و غشاهای مخاطی:

  • اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری زا هستند.
  • پوست از بدن در برابر ورود عوامل بیماری زا از محیط محافظت می کند.
  • غشاهای مخاطی نیز در سایر اندام ها مانند دستگاه گوارش، دستگاه تنفسی و دستگاه ادراری، از بدن در برابر ورود عوامل بیماری زا محافظت می کنند.

• سلول های کشنده طبیعی (NK):

  • سلول هایی هستند که به طور طبیعی در خون یافت می شوند.
  • می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.
  • این سلول ها در پاسخ به عوامل بیماری زا فعال می شوند.

• فاگوسیت ها:

  • سلول هایی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را بلعیده و از بین ببرند.
  • فاگوسیت ها شامل نوتروفیل ها، ماکروفاژها و سلول های کشنده طبیعی هستند.
  • نوتروفیل ها اولین سلول های فاگوسیت هستند که در محل عفونت تجمع می کنند.
  • ماکروفاژها سلول های فاگوسیت بزرگی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را از بین ببرند و مواد شیمیایی التهابی را آزاد کنند.

• پاسخ التهابی:

  • پاسخی است که بدن در برابر آسیب یا عفونت ایجاد می کند.
  • شامل افزایش جریان خون به ناحیه آسیب دیده، تجمع سلول های ایمنی در ناحیه آسیب دیده و آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی است.
  • پاسخ التهابی به بدن کمک می کند تا عوامل بیماری زا را از بین ببرد و آسیب را ترمیم کند.

• سیستم ایمنی هومورال:

  • شامل آنتی بادی ها و عوامل ایمنی هومورال دیگر است.
  • آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.
  • عوامل ایمنی هومورال دیگر نیز می توانند در از بین بردن عوامل بیماری زا نقش داشته باشند.

• سیستم ایمنی سلولی:

  • شامل سلول های ایمنی مانند لنفوسیت های T است.
  • لنفوسیت های T می توانند عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرند.

• یادگیری:

  • سیستم ایمنی بدن انسان می تواند از طریق یادگیری، عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین ببرد.
  • یادگیری غیر اختصاصی شامل یادگیری نحوه شناسایی عوامل بیماری زا رایج است.
  • یادگیری اختصاصی شامل یادگیری نحوه شناسایی عوامل بیماری زا خاص است.

سوالات کنکوری

• عواملی که باعث ایجاد پاسخ التهابی می شوند کدامند؟

  • پاسخ التهابی پاسخی است که بدن در برابر آسیب یا عفونت ایجاد می کند. این پاسخ شامل افزایش جریان خون به ناحیه آسیب دیده، تجمع سلول های ایمنی در ناحیه آسیب دیده و آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی است. عواملی که باعث ایجاد پاسخ التهابی می شوند عبارتند از:
    • ورود عوامل بیماری زا به بدن
    • آسیب به بافت های بدن
    • قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا گرما

• انواع مکانیسم های دفاعی بدن انسان کدامند؟

  • مکانیسم های دفاعی بدن انسان به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
    • مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی
    • مکانیسم های دفاعی اختصاصی

• مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی چگونه عمل می کنند؟

  • مکانیسم های دفاعی غیر اختصاصی، مکانیسم هایی هستند که در برابر هر نوع عامل بیماری زا موثر هستند. این مکانیسم ها شامل موارد زیر می شوند:
    • پوست و غشاهای مخاطی
    • سلول های کشنده طبیعی (NK)
    • فاگوسیت ها
    • پاسخ التهابی

• مکانیسم های دفاعی اختصاصی چگونه عمل می کنند؟

  • مکانیسم های دفاعی اختصاصی، مکانیسم هایی هستند که در برابر عوامل بیماری زا خاص موثر هستند. این مکانیسم ها شامل موارد زیر می شوند:
    • سیستم ایمنی هومورال
    • سیستم ایمنی سلولی

---

مطالب مرتبط

نظریه درون همزیستی چیست؟

• پنجشنبه 06 دی 1403
• 459 بازدید

آلل چیست ؟

• چهارشنبه 05 دی 1403
• 1129 بازدید

ژنتیک جمعیت: تنوع ژنتیکی و انتخاب طبیعی | Population genetics

• دوشنبه 23 مهر 1403
• 353 بازدید

قلمروهای پروکاریوت‌ها: سفری به زیستگاه‌های شگفت‌انگیز

• چهارشنبه 19 اردیبهشت 1403
• 259 بازدید

پروکاریوت‌های چند سلولی: بررسی عمیق‌تر

• چهارشنبه 19 اردیبهشت 1403
• 247 بازدید

گونه‌های پروکاریوتی: فراتر از کشت در آزمایشگاه

• چهارشنبه 19 اردیبهشت 1403
• 179 بازدید

طبقه‌بندی پروکاریوت‌ها: سفری در دنیای باکتری‌ها و آرکئاها

• چهارشنبه 19 اردیبهشت 1403
• 231 بازدید

پروکاریوت‌ها: فرمانروایان دنیای میکروسکوپی

• سه شنبه 18 اردیبهشت 1403
• 213 بازدید

دنیای شگفت‌انگیز سلول‌ها: سفری به درون واحدهای بنیادی حیات

• سه شنبه 18 اردیبهشت 1403
• 353 بازدید

دیپلوئیدی: دنیای موجودات با دو نسخه ژنتیکی

• سه شنبه 18 اردیبهشت 1403
• 335 بازدید