خودلقاحی در گیاهان و حیوانات

احسان
دوشنبه 04 دی 1402
440 بازدید
0 نظر

خودلقاحی در گیاهان و حیوانات

خودلقاحی (self-fertilization) یا خودپروری نوعی تولید مثل جنسی است که در آن اسپرم یک گل با تخمک همان گل ترکیب می‌شود. این نوع تولید مثل در گیاهان گلدار بسیار رایج است و در بسیاری از گونه‌های گیاهی، تنها روش تولید مثل است.

خودلقاحی مزایا و معایبی دارد. از مزایای آن می‌توان به افزایش سرعت تولید مثل و کاهش خطر ناباروری اشاره کرد. از معایب آن می‌توان به افزایش احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی اشاره کرد.

انواع خودلقاحی

خودلقاحی می‌تواند به دو صورت انجام شود:

خودلقاحی درون‌گلشیفته (autogamy): در این نوع خودلقاحی، گرده‌ها از پرچم‌های همان گل به تخمک‌های همان گل منتقل می‌شوند. این نوع خودلقاحی در بسیاری از گیاهان گلدار رایج است.
خودلقاحی بین‌گلشیفته (geitonogamy): در این نوع خودلقاحی، گرده‌ها از پرچم‌های یک گل به تخمک‌های گل دیگری از همان گیاه منتقل می‌شوند. این نوع خودلقاحی در گیاهانی که دارای چندین گل بر روی یک ساقه هستند، رایج است.

عوامل مؤثر بر خودلقاحی

عوامل مختلفی بر میزان خودلقاحی تأثیر می‌گذارند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ساختار گل: ساختار گل می‌تواند بر میزان خودلقاحی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، گل‌هایی که دارای پرچم‌های بلند و سبک هستند، بیشتر در معرض خودلقاحی قرار دارند.
شرایط محیطی: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و نور نیز می‌توانند بر میزان خودلقاحی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، دمای بالا و رطوبت کم، احتمال خودلقاحی را افزایش می‌دهند.

اهمیت خودلقاحی

خودلقاحی اهمیت زیادی در کشاورزی دارد. در بسیاری از گیاهان زراعی، خودلقاحی روشی مؤثر برای تولید محصولات کشاورزی با ویژگی‌های مطلوب است. به عنوان مثال، گیاهان ذرت و گندم به طور عمده به روش خودلقاحی تولید می‌شوند.

مزایا و معایب خودلقاحی

خودلقاحی مزایا و معایبی دارد. از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حفظ ویژگی‌های مطلوب: خودلقاحی باعث می‌شود که ویژگی‌های مطلوب در نسل‌های بعدی حفظ شوند.
افزایش سرعت تکثیر: خودلقاحی باعث می‌شود که گیاهان یا حیوانات به سرعت تکثیر شوند.

از معایب خودلقاحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش بروز بیماری‌های ژنتیکی: خودلقاحی باعث می‌شود که بیماری‌های ژنتیکی در نسل‌های بعدی افزایش یابند.
کاهش تنوع ژنتیکی: خودلقاحی باعث می‌شود که تنوع ژنتیکی در جمعیت کاهش یابد.

خودلقاحی در گیاهان

خودلقاحی در گیاهان بسیار رایج است. بسیاری از گیاهان، مانند گندم، جو، ذرت، یونجه، نخودفرنگی و لوبیا، به طور طبیعی خودلقاحی می‌شوند.

خودلقاحی در گیاهان با کمک عوامل مختلفی مانند ساختار گل، نحوه قرارگیری گل‌ها و رفتار حشرات گرده‌افشان انجام می‌شود.

خودلقاحی در حیوانات

خودلقاحی در حیوانات کمتر از گیاهان رایج است. با این حال، برخی از حیوانات، مانند کرم خاکی، کرم‌های حلقوی، مورچه‌ها، زنبورهای عسل و برخی از مارها، می‌توانند به طور طبیعی خودلقاحی کنند.

خودلقاحی در حیوانات معمولاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که دسترسی به شریک جنسی محدود باشد.

خودلقاحی در قارچ‌ها

خودلقاحی در قارچ‌ها نیز رایج است. بسیاری از قارچ‌ها، مانند قارچ‌های تک سلولی، قارچ‌های رشته‌ای و مخمرها، می‌توانند به طور طبیعی خودلقاحی کنند.

خودلقاحی در قارچ‌ها معمولاً با تقسیم سلولی انجام می‌شود.

خودلقاحی همچنین در مطالعه ژنتیک اهمیت زیادی دارد. دانشمندان از خودلقاحی برای مطالعه نحوه به ارث بردن ویژگی‌های ارثی در گیاهان استفاده می‌کنند.

0 امتیاز توسط 0 نفر ثبت شده.