چرخه سلولی به مراحلی که یک سلول از پایان یک تقسیم تا پایان تقسیم بعدی می گذراند را چرخه یاخته ای می‌گویند که به مراحل G۲،S،G۱ و تقسیم دسته‌بندی می‌شود. مرحله‌های S،G۱ و G۲ در مجموع اینترفاز نامیده می‌شوند. در برابر، میتوز به گام‌های پروفاز، پرومتافاز، متافاز، آنافاز، و تلوفاز دسته‌بندی می‌گردد.

مراحل چرخه سلولی

• مرحله G1 (رشد اول): این مرحله شامل رشد و نمو سلول است. در این مرحله، سلول مواد و انرژی مورد نیاز برای مرحله S را فراهم می‌کند.
• مرحله S (سنتز): در این مرحله، DNA سلول همانندسازی می‌شود. در نتیجه، در پایان این مرحله، هر سلول دو مجموعه کامل از DNA دارد.
• مرحله G2 (رشد دوم): این مرحله شامل رشد و نمو سلول است. در این مرحله، سلول مواد و انرژی مورد نیاز برای تقسیم سلولی را فراهم می‌کند.
• مرحله M (تقسیم): در این مرحله، سلول به دو سلول دختر تقسیم می‌شود.

مرحله M

مرحله M شامل دو فرآیند اصلی است:

• میتوز (Mitosis): در این فرآیند، هسته سلول تقسیم می‌شود و دو هسته دختر ایجاد می‌شود.
• سیتوکینز (Cytokinesis): در این فرآیند، سلول به دو سلول دختر تقسیم می‌شود.

میتوز

میتوز به چهار مرحله تقسیم می‌شود:

• پروفاز (Prophase): در این مرحله، کروماتین سلول فشرده می‌شود و به شکل کروموزوم‌ها در می‌آید.
• پرومتافاز (Prometaphase): در این مرحله، کروموزوم‌ها به سمت صفحه استوایی سلول حرکت می‌کنند.
• متافاز (Metaphase): در این مرحله، کروموزوم‌ها به طور دقیق در صفحه استوایی سلول قرار می‌گیرند.
• آنافاز (Anaphase): در این مرحله، دو کروماتید خواهری از هم جدا می‌شوند و به سمت قطب‌های مخالف سلول حرکت می‌کنند.
• تلوفاز (Telophase): در این مرحله، هسته‌های جدید در اطراف دو مجموعه کروموزوم تشکیل می‌شوند.

سیتوکینز

سیتوکینز به دو مرحله تقسیم می‌شود:

• پیچیدگی (Placing): در این مرحله، یک صفحه سلولی در وسط سلول تشکیل می‌شود.
• تقسیم (Dividing): در این مرحله، سلول به دو سلول دختر تقسیم می‌شود.

کنترل چرخه سلولی

چرخه سلولی توسط یک سری از پروتئین‌ها و مولکول‌های تنظیم کننده کنترل می‌شود. این پروتئین‌ها و مولکول‌ها به سلول می‌گویند که در چه مرحله‌ای از چرخه سلولی قرار دارد و چه کاری باید انجام دهد.

اختلالات چرخه سلولی

اختلالات چرخه سلولی می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌ها، مانند سرطان شود. سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها از چرخه سلولی طبیعی خارج می‌شوند و شروع به تقسیم و تکثیر بدون کنترل می‌کنند.

مثال‌هایی از چرخه سلولی

• سلول‌های پوست هر 28 روز یک بار تقسیم می‌شوند.
• سلول‌های خون هر 120 روز یک بار تقسیم می‌شوند.
• سلول‌های عضلات هر 180 روز یک بار تقسیم می‌شوند.
• سلول‌های عصبی هرگز تقسیم نمی‌شوند.